Մոտենում է ապրիլի 24-ը, այն օրը, երբ ողջ հայ ժողովուրդը սգում է ներկայիս Թուրքիայի տարածքում Ցեղասպանության ժամանակ անմեղ սպանված հայերի համար և հարգում նրանց հիշատակը:

Այս ողբերգական տարեթիվը կապված է այն բանի հետ, որ 1915թ.ապրիլի 24 – ին Օսմանյան Թուրքիայում ձերբակալվեցին, ապա սպանվեցին ավելի քան 800 հայ մտավորականներ՝ գրողներ, արվեստագետներ, գիտնականներ, մանկավարժներ, բժիշկներ, հոգևորականներ և խորհրդարանի հայ պատգամավորներ: Օսմանյան կառավարիչների կողմից կազմակերպված և Գերմանիայի կողմից իր եվրոպական դաշնակիցների թողտվությամբ աջակցություն ստացած ցեղասպանությունը շարունակվեց մի քանի տարի։ Դրան զոհ գնացին շուրջ մեկուկես միլիոն հայեր։ Արևմտյան Հայաստանի բնակիչներին վտարեցին իրենց նախնյաց հողերից։

2015 թվականին Եվրախորհրդարանը այդ օրը հայտարարել է Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր, իսկ 2019 թվականից այն Ֆրանսիայում ընդունվել է որպես Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ազգային օր: Թվում է, թե Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման համար հայ ժողովրդի պայքարին աջակցելու հենարանը միշտ եղել է Ֆրանսիան։ Հենց ֆրանսիական դիրքորոշումն է այս հարցում 1998 թվականից ի վեր եղել ամենաջերմ և սկզբունքային դիրքորոշումներից մեկը։ Հենց այդ երկրում է 2011թվականին ընդունվել օրենք, ըստ որի ցեղասպանության ժխտումը պատժվում է մեկ տարվա ազատազրկմամբ և 45 հազար եվրո տուգանքով:

Ի՞նչ եղավ այսօր: Ինչո՞ւ Փարիզը սկսեց ամոթալի կերպով շրջանցել այս թեման: Թե ինչու է Լեռնային Ղարաբաղից ավելի քան 100 հազար արցախցիների հարկադիր ելքի և Տավուշի մարզի չորս գյուղերի բնակիչներին իրենց տները լքելու պարտադրանքի նկատմամբ այդքան սուղ արձագանք՝ զուգահեռներն ակնհայտ են։ Արդյոք չեն<<արթնացել>> այն ուժերը, որոնք 2012թ. Փետրվարին, հանուն Թուրքիայի հետ բարեկամության, Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհրդի միջոցով Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագիծը չեղյալ հայտարարելու մասին որոշում կայացրեցին: Եվ Եվրամիությունն այսօր, չգիտես ինչու, առանձնապես չի շտապում ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերել արցախցի փախստականներին։ Այս նպատակների համար Հայաստանին չորս տարվա համար խոստացված 270 միլիոն եվրոն ակնհայտորեն բավարար չէ։

Ի դեպ, Տավուշի չորս գյուղերի մասին, որոնք ՀՀ կառավարության ղեկավարը համառորեն առաջարկում է հանձնել Ադրբեջանին։ Վերոնշյալ ողբերգական իրադարձությունների տարելիցի նախօրեին նա կրկին այցելել է Ոսկեպարի բնակիչներին ։ Որքան էլ տարօրինակ է, բայց այս անգամ նրան այնքան էլ ագրեսիվ չեն դիմավորել։ Հավանաբար ազդում են նրա վերջին բրյուսելյան հանդիպումների արդյունքները։ Իրենց տներից մարդկանց վերաբնակեցնելը հեշտ գործ չէ, և ոչ էլ էժան ։ Իսկ որտեղի՞ց միջոցներ ստանալ: Աղքատ Եվրոպայի նշված ֆինանսական զսպվածության պայմաններում կա միայն մեկ վստահելի աղբյուր, որն ակնհայտորեն պատրաստ է վճարել այդ ամենի համար։ Եվ այդ աղբյուրը, ինչ էլ լինի, Թուրքիան է։ Նման իրավիճակում Հայաստանի վարչապետը ստիպված չէր լինի գնալ Անկարա խոնարհվելու։

Մինչդեռ թուրքական թերթերն արդեն ուշադրություն են դարձրել ամերիկյան սոցցանցում Փաշինյանի անձնական էջում հրապարակված <<Հայաստանի Հանրապետության Սոցիալական հոգեբանությունը>> դիմումին, որտեղ 1915 թվականի իրադարձությունների նկարագրության մեջ <<ցեղասպանություն>> բառի փոխարեն օգտագործվել են <<մեծ աղետ>> բառերը։ Նրանք շեշտը դրել են վարչապետի կողմից այն տերմինի օգտագործման վրա, որը պարունակվում է ապրիլի 24-ին ԱՄՆ-ի ուղերձներում։

Ստացվում է, որ դեպի Թուրքիա տոմսն արդեն ամրագրված է, իսկ մեզ մնում է հնազանդորեն սպասել իրադարձությունների հետագա զարգացմանը։